Przedawnienie roszczeń w prawie przewozowym: Kluczowe zagadnienia dla przedsiębiorców

W prawie przewozowym istnieje wiele subtelności, które mogą mieć znaczący wpływ na prawa i obowiązki zarówno przewoźnika, jak i nadawcy czy odbiorcy towarów. Jednym z istotnych aspektów jest kwestia przedawnienia roszczeń, która często może być niejasna dla osób działających w branży transportowej. Poniżej omówimy najważniejsze zagadnienia dotyczące terminów przedawnienia roszczeń w polskim prawie przewozowym.

1) Jednolity termin przedawnienia:

W Polsce termin przedawnienia roszczeń w transporcie może być zróżnicowany w zależności od kilku czynników. Przede wszystkim należy rozróżnić transport podlegający prawu krajowemu polskiemu od transportu, który podlega Konwencji CMR lub odrębnym przepisom prawa innych państw. W przypadku transportu wyłącznie na terenie Polski obowiązują przepisy prawa przewozowego i kodeksu cywilnego, natomiast przy przekraczaniu granic państwowych zastosowanie może mieć Konwencja CMR.

2) Terminy przedawnienia według prawa Polskiego:

W polskim prawie przewozowym terminy przedawnienia roszczeń są dokładnie określone, co stanowi istotny element dla wszystkich stron zaangażowanych w proces transportowy.

Zgodnie z artykułem 77 ustawy o prawie przewozowym, roszczenia wynikające z tego prawa lub przepisów wydanych w jego wykonaniu przedawniają się zazwyczaj z upływem roku, chyba że ustawa stanowi inaczej. Jest to ogólna zasada, która obejmuje większość roszczeń związanych z transportem. Jednak istnieje pewna wyjątkowa sytuacja, kiedy roszczenia z tytułu zwłoki w przewozie, która nie spowodowała uszkodzenia lub ubytku przesyłki, przedawniają się znacznie szybciej – już po dwóch miesiącach od dnia wydania przesyłki. Jest to istotne zwłaszcza dla firm, które mogą napotkać problemy z terminowym dostarczeniem towarów, ale niekoniecznie ponoszą straty materialne.

Natomiast artykuł 78 ustawy o prawie przewozowym dotyczy przedawnienia roszczeń przewoźnika przeciwko innym przewoźnikom. Zgodnie z tym przepisem, roszczenia te przedawniają się zazwyczaj po upływie 6 miesięcy od dnia, w którym przewoźnik naprawił szkodę albo od dnia, w którym wytoczono przeciwko niemu powództwo.

Warto również zaznaczyć, że istnieją przypadki, dla których nie stosuje się tej ogólnej zasady przedawnienia, co jest uregulowane w art. 78 ust. 2. Dotyczy to sytuacji, w których przewoźnik ma prawo dochodzić roszczeń na podstawie art. 75 ust. 1, które obejmują dochodzenie roszczeń w postępowaniu sądowym po bezskutecznym wyczerpaniu drogi reklamacji, a przewoźnikowi przysługuje to prawo po bezskutecznym wezwaniu zobowiązanego do zapłaty. Oznacza to, że dla tych konkretnych sytuacji standardowy termin przedawnienia nie jest zastosowany.

Należy również przytoczyć regulacje zawarte w kodeksie cywilnym.

W zakresie przewozu osób regulacje zawarte w art.  778 kc „Roszczenia z umowy przewozu osób przedawniają się z upływem roku od dnia wykonania przewozu, a gdy przewóz nie został wykonany – od dnia, kiedy miał być wykonany.”

Odnośnie przewozu rzeczy o przedawnieniu mamy mowa w art. 792 i 793 kodeksu cywilnego. 

Zgodnie z art.  792 kc „Roszczenia z umowy przewozu rzeczy przedawniają się z upływem roku od dnia dostarczenia przesyłki, a w razie całkowitej utraty przesyłki lub jej dostarczenia z opóźnieniem – od dnia, kiedy przesyłka miała być dostarczona.”

Zgodnie z art.  793 kc „Roszczenia przysługujące przewoźnikowi przeciwko innym przewoźnikom, którzy uczestniczyli w przewozie przesyłki, przedawniają się z upływem sześciu miesięcy od dnia, w którym przewoźnik naprawił szkodę, albo od dnia, w którym wytoczono przeciwko niemu powództwo.”

Prawidłowe zrozumienie tych zasad jest niezwykle istotne dla wszystkich stron uczestniczących w procesie transportu towarów, ponieważ umożliwia świadome działanie w przypadku ewentualnych sporów czy problemów związanych z wykonaniem umowy przewozowej. Dlatego też warto skonsultować się z doświadczonym prawnikiem specjalizującym się w prawie przewozowym, aby upewnić się, że wszelkie działania są zgodne z obowiązującymi przepisami i chronią interesy wszystkich zaangażowanych stron.

3) Początek biegu terminu przedawnienia:

Istnieje wiele przypadków, od których należy liczyć termin przedawnienia, a zgodnie z art. 77 ust. 3 ustawy prawo przewozowe, są to m.in.: 

  • Utrata przesyłki – od dnia, w którym uprawniony mógł uznać przesyłkę za utraconą;
  • Ubytek, uszkodzenie lub zwłoka w dostarczeniu – od dnia wydania przesyłki;
  • Szkody niedające się zauważyć z zewnątrz – od dnia protokolarnego ustalenia szkody;
  • Zapłata lub zwrot należności – od dnia zapłaty lub od dnia, w którym powinna nastąpić zapłata;
  • Niedobór lub nadwyżka przy likwidacji przesyłek – od dnia dokonania likwidacji;
  • Inne zdarzenia prawne – od dnia, w którym roszczenie stało się wymagalne.

4) Tymczasowe zawieszenie biegu przedawnienia:

Warto również zaznaczyć, że zgodnie z art. 77 ust. 4 ustawy prawo przewozowe, bieg przedawnienia może być zawieszony na czas od wniesienia reklamacji lub wezwania do zapłaty do momentu udzielenia odpowiedzi na reklamację lub wezwanie do zapłaty i zwrócenia załączonych dokumentów.

Wnioski płynące z powyższych zagadnień są jasne – Zarządzanie terminami przedawnienia roszczeń w transporcie to kluczowy element skutecznego funkcjonowania przedsiębiorstwa. Świadomość tych zagadnień może zapobiec sporom i konfliktom oraz umożliwić efektywne zarządzanie ryzykiem. Kluczową rolę mogą odegrać specjaliści z zakresu prawa przewozowego, a przede wszystkim radca prawny i adwokat. Wśród nich znajdują się również doświadczeni prawnicy zatrudnieni w KJW Kancelaria Prawna. Dzięki naszemu wsparciu możesz mieć pewność, że wszelkie działania są zgodne z obowiązującymi przepisami.